Olmazsa olmazlarımızdan biri olan ve hayatımızın her alanında her zaman yanımızda olan kumaşlar… Bazen düşünür insan, ne nasıl bulunmuş, neden bulunmuş vs. Merak ettiğimiz şeylerden bir tanesi de kumaşlar. Önceden insanlar çıplak dolaşırlarmış, sonra sadece mahrem olarak bilinen yerleri kapatacak çul çaput kullanırlarmış, şimdi de kumaşlar! Nasıl oldu da bu geçiş oldu, ilk insanlar kumaş nedir, kumaş nasıl elde edilir gibi sorulara nasıl yanıtlar buldu da bugünlere kadar gelindi hep merak konusudur değil mi? Şimdi kumaşın tarihçesi hakkında bilgiler edineceğiz ve kafamızdaki sorular biraz olsun gidecek.

Mekanik icatlar her zaman ihtiyaçlardan ortaya çıkar. İnsanların en önemli ihtiyacı da tabi yemek sonra da giyinmektir. Bu sebeple de elbise yapımı, her çağda insanların uğraşlarının bir sonucu olmuş, sonra da belli başlı uğraşlarının başında gelmiştir.

Kumaş alanında kullanılan ilk madde keten olmuştur. Keten kumaş, uzunca bir süre rakipsiz olarak piyada olmuş, hatta piyasa denilen şey keten kumaş olmuştur. Hatta eski insanların sandıklarını kurcalarsanız sürekli olarak keten kıyafetler görürsünüz ki keten kumaş, kral kumaş olarak bilinirmiş. Keten ile birlikte yün de çok bilinen bir kumaşmış aslında. Hatta 17. Yüzyılda Fransa ve İngiltere’de merinos ürünler de çok yaygınlaşmış ve bununla birlikte Kuzey Amerika’da pamuk da yetiştirilmeye başlanmış. Hatta zencilerin köle olmaya başladığı dönemler bunlar ve onların köle olmasında bir etken de pamuk ile olan zıtlıklarıdır…

Keten, yün ve pamuk sonrasında ipek devreye giriyor ve hatta koskoca Osmanlı’dan ipek ile ilgili birçok söz, birçok yazı bugünlere kadar gelmiştir. Ancak ipek herkes tarafından kullanılmamaktadır. Çünkü hayat şartları ne kadar kolay olursa olsun, ipek her zaman lüks ürünüdür. İpek üretiminin ana merkezi Lyon idi 17. Yüzyılda ancak sonrasında kıtaların bölünmesi, himayeler, ayrılmalar derken daha birçok ülkeye ve kıtaya da yayılım göstermiştir ipek.

Tüm bunlarla birlikte artmaya başlayan kumaş çeşitleri vs. ülkeler arasında rekabet oluşturmaya başlamış ve dokuma sanayi git gide büyüyen bir mecra haline gelmiştir. Hatta bazı ülkelerin ekonomisinin büyük bir kısmını yün ve dokuma sanayi oluşturmaya başlamıştır. Ancak yine de icadından Orta Çağ sonlarına kadar bir sürü ülkenin ana ekonomik kaynağı olmasına rağmen kumaş ile ilgili gelişmeler yaşanamamıştır. Tek gelişim Da Vinci tarafından üretilen mekik olmuştur. Mekik de ipin sarıldığı ve örmeyi kolaylaştıran bir alet olarak kullanılmaya başlamış ve belki ileriye yönelik küçük bir adım atılmasını sağlamıştı.

Kumaş, günden güne daha da kullanılan, yavaş yavaş çeşitlenen ama git gide kalitesi düşen bir ürün haline gelmişti. Bunun nedeni de yüksek ilgiyle birlikte kalitenin önemsenmeyip sadece hızlı üretimin artışıydı. İngilizler tarafından başlatılan bu akım ile birlikte satışlar çok artmış, üretim çok hızlanmış ama kalite resmen yerlerdeydi. İlgi artışı ile İngilizler daha fazla satış yapmak istemiş, bunun için hızlı üretim yolları aramaya başlamıştı. Bu da mekik sistemi oluşturarak her şeyin hızlandırılmasını sağlamaktı. Evet uçan mekik ile üretim hızlandı ama şimdi de iplik sıkıntısı başlamıştı. Bunu yapmayı deneyenler batınca yine 17. Yüzyıl ortalarında buna çözüm üretip, çok kaliteli ve hızlı iplik üretilmesini sağlayan makineler üretildi. Ama tabi tamamen organik iplik değil içinde başka değişik malzemeler de bulunan, karıştırıldığı söylenmeyen iplikler üretildi. Bununla birlikte iplik üretimi arttı ev kumaş üretimi yine boy gösterdi.

Özetlemek gerekirse, kumaş, giyinme ihtiyacı ile ortaya çıkmıştır. Kumaş çeşitleri ise artan ihtiyaçla birlikte eksik bulunan iplik nedeniyle artış göstermiştir. Sonuçta icatlar, ihtiyaç dahilinde ortaya çıkmaktadır.